Microplastic là gì? Microplastic có lợi hay có hại đối với cuộc sống con người? Chắc hẳn đây là một trong những vấn đề đang nhận được sự quan tâm của rất nhiều người. Hãy cùng Xây dựng Tiên Phong làm rõ vấn đề này qua các thông tin trong bài viết sau đây.
Microplastic là gì?
Trả lời cho câu hỏi microplastic là gì, ta có thể hiểu đơn giản microplastic là các mảnh nhựa kích cỡ rất nhỏ. Chúng không phải một dòng nhựa cụ thể, chỉ cần là mảnh nhựa có chiều dài dưới 5mm thì đều được coi là microplastic. Loại nhựa này thường gây ảnh hưởng tiêu cực và làm ô nhiễm môi trường sống. Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ đã chỉ ra, sự xâm nhập của microplastic vào môi trường tự nhiên có thể tới từ nhiều nguồn như quần áo, mỹ phẩm hoặc các loại chế phẩm công nghiệp.
Nguồn gốc của microplastic
Câu trả lời cho “microplastic là gì?” Chúng ta đã nêu ở phần trên và cũng biết được rằng đây là một chất có thể đem đến các tác động tiêu cực. Vậy thì microplastic từ đâu mà có, các nguồn sản sinh ra loại nhựa này là gì? Microplastic có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau. Sau đây là một số nguồn sản sinh chủ yếu, mời các bạn cùng tham khảo.
- Hệ thống xử lý nước thải
Có một số dòng phân bón lấy từ chất thải bùn chứa microplastic. Sau khi các loại phân được bón vào đất, đất trong khu vực đó sẽ bị nhiễm loại nhựa kích thước nhỏ này. Chúng chỉ được phát hiện khi tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời và chịu tác động của môi trường. Hiện tượng phân mảnh xảy ra khiến các mảnh nhựa nhỏ dễ dàng trôi theo dòng nước vào đường ống dẫn nước thải và tồn tại ở đây. Một số nghiên cứu khác cũng cho thấy trên những sợi vải quần áo cũng chứa microplastic sau khi giặt xong.
- Lốp xe đã qua sử dụng
Sau một thời gian vận hành, sử dụng lâu dài, lốp của các phương tiện giao thông sẽ dần bị bào mòn. Nhờ vậy, microplastic sẽ phát tán ra môi trường nhiều hơn và tiếp tục thực hiện quy trình phân mảnh.
- Trong lĩnh vực sản xuất mỹ phẩm
Loại nhựa trên đã được tìm thấy trong thành phần cấu tạo của các sản phẩm thuộc dòng hóa mỹ phẩm. Mỹ phẩm chứa thành phần này thường là những dòng sản phẩm có khả năng tẩy tế bào chết. Một số loại hóa mỹ phẩm mà bạn có thể tìm thấy microplastic trong thành phần đó là kem đánh răng, xà phòng, sữa rửa mặt, kem tẩy tế bào chết,… sau khi được con người sử dụng, các mảnh nhựa sẽ đi vào đường ống theo dòng nước và được dẫn tới hệ thống xử lý nước thải. Vì kích cỡ quá nhỏ nên bộ lọc trong các nhà máy thường không ngăn được sự phân tán của nó.
- Trong các loại vải, quần áo
Một số nghiên cứu gần đây đã chỉ ra kết quả sau: Khi ta giặt 1kg quần áo thì sẽ giải phóng hơn 100000 sợi nhựa microplastic. Những sợi nhựa này sẽ đi theo nước xả quần áo ta vừa dùng ra môi trường gây ô nhiễm và tác động tiêu cực tới sức khỏe con người.
- Từ việc đánh bắt thủy hải sản
Việc đánh bắt thủy sản, hải sản sẽ khiến các mảnh nhựa rơi xuống ao hồ, sông, biển do trong thành phần cấu tạo của dụng cụ đánh bắt có chứa microplastic. Bên cạnh đó, hình thức nổ mìn để bắt cá cũng ẩn chứa nguy cơ gia tăng hàm lượng microplastic gây ô nhiễm nguồn nước và ảnh hưởng trực tiếp đến các sinh vật thủy sinh.
- Trong các loại chai lọ, hộp nhựa
Người ta đã phát hiện ra rằng nước lấy từ các lọ nhựa, chai nhựa có chứa các mảnh nhựa rất nhỏ với số lượng từ 807 đến 930 hạt trong mỗi lít nước, cao hơn nhiều so với nước lấy trực tiếp tại vòi. Sự ô nhiễm này đôi khi có thể xuất phát từ quá trình sản xuất, đóng chai.
Microplastic gồm những loại nào?
Một thông tin nữa giúp độc giả hiểu rõ hơn về chủ đề này bên cạnh khái niệm “microplastic là gì?” Chính là cách phân loại. Hiện nay, loại nhựa này được phân ra thành 4 nhóm, bao gồm microplastic sơ cấp, thứ cấp, microplastic trong những nguồn khác và vật liệu kích cỡ siêu nhỏ. Mỗi loại lại mang một số đặc điểm riêng, cụ thể như sau:
Microplastic sơ cấp
Đây là sản phẩm nhựa kích cỡ nhỏ được sản xuất với mục đích nhất định. Bạn có thể thấy sự có mặt của chúng trong một số loại mỹ phẩm hay sau quá trình nổ mìn. Loại nhựa này có công dụng tẩy tế bào chết trên da mặt, da tay,… nên được ứng dụng nhiều trong sản xuất các dòng sữa rửa mặt, tẩy da chết thay cho các nguyên liệu tự nhiên như yến mạch, hạnh nhân, cám gạo, đá bọt biển. Trong công nghệ nổ mìn, nhựa siêu nhỏ này giúp loại bỏ sơn và sét trên động cơ, vỏ thuyền và máy móc.
Microplastic thứ cấp
Nhựa loại này được sản sinh ra từ các mảnh vụn kích cơ lớn hơn. Chúng hình thành nhờ sự phân hủy hóa học, sinh học và vật lý dưới tác động của ánh nắng mặt trời làm kích thước và cấu trúc của chúng thay đổi. Phát hiện chúng bằng mắt thường là điều rất khó khăn. Hiện tượng phân mảnh xảy ra kiến kích thước các mảnh đạt đến mức cực tiểu (đường kính chỉ 1,6 micromet). Dựa vào sự khác biệt về hình dạng và kích thước nên ta có thể nhận ra chúng là kết quả sau khi hiện tượng phân mảnh hoàn thành.
Microplastic từ nguồn khác
Nhựa loại này có thể được phát hiện ở dạng phế thải hay bụi trong hiện tượng hao mòn. Ví dụ điển hình trong trường này là lốp xe được làm bằng cao su tổng hợp sẽ bị bào mòn dần qua thời gian dài sử dụng và giải phóng ra các hạt nhựa microplastic. Ngoài ra, vô số hạt microplastic sơ cấp, thứ cấp cũng xâm nhập vào môi trường tự nhiên sau khi chúng ta tiến hành giặt quần áo.
Vật liệu với kích cỡ siêu nhỏ
Sự có mặt của một số loại vật liệu với kích cỡ siêu nhỏ tính bằng nanomet (nhỏ hơn 1 micromet hoặc dưới 100 nanomet) dẫn đến rất nhiều ý kiến trái chiều trong việc định lượng chúng. Vì kích cỡ siêu nhỏ khó nhìn thấy bằng mắt thường, các nhà khoa học đánh giá chúng là yếu tố đe dọa, là mối nguy cơ lớn với môi trường sống và sức khỏe con người.
Microplastic có ảnh hưởng gì?
Microplastic là các mảnh nhựa có đường kính rất rất nhỏ ẩn chứa nguy cơ gây hại cho sức khỏe của cả con người và môi trường xung quanh. Một số tác động do loại nhựa này gây ra đã được chúng tôi tổng hợp trong phần dưới đây:
- Tác động xấu tới các sinh vật: Vì có kích thước vô cùng nhỏ nên các mảnh nhựa này có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể sinh vật qua đường hô hấp hoặc đường ăn uống. Điều này làm ảnh hưởng tới sự sống của động vật dưới nước, đó là chưa kể đến việc chúng ta thường xuyên đánh bắt và dùng chúng làm thức ăn. Loại nhựa trên rất khó phân hủy nên sẽ đi vào cơ thể người đã ăn phải loài sinh vật nuốt phải các mảnh nhựa.
- Ảnh hưởng tới sức khỏe của con người: Microplastic tồn tại với mật độ lớn trong không khí luôn là nguy cơ gây hại tiềm ẩn với sức khỏe của tất cả mọi người. Chúng có thể đi vào cơ thể, vào các mô cơ quan khi ta vô tình hít phải.
Đến đây chắc hẳn độc giả đã có được câu trả lời thỏa đáng cho thắc mắc microplastic là gì? Có gây hại cho con người cũng như môi trường xung quanh không? Sự hiện diện của những mảnh nhựa này trong môi trường là điều tất yếu nhưng nếu không có biện pháp làm giảm quá trình sinh sôi của chúng thì sẽ ảnh hưởng lớn tới sức khỏe, cuộc sống con người và hệ sinh thái.
[lienhe]
